Finanse publiczne i prawo finansowe

1. System finansowy państwa i jego ogniwa. Finanse publiczne – pojęcie i funkcje. Środki publiczne. Sektor finansów publicznych. System budżetowy. Pojęcie i charakter prawny budżetu. Ustawa i uchwała budżetowa. Prowizorium budżetowe. Procedura budżetowa. Kontrola finansowa i audyt wewnętrzny. Dyscyplina finansów publicznych. Prawo finansowe w UE. Wydatki i dochody Unii Europejskiej. Budżet UE.

2. System podatkowy. Organy podatkowe i ich właściwość. Pojęcie podatku i jego konstrukcja. Klasyfikacje podatków. Powstawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych.

3. System finansowy podmiotów gospodarczych. Majątek przedsiębiorstwa i źródła finansowania. Wynik finansowy. Sprawozdanie finansowe. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.

4. System bankowo-kredytowy. NBP jako centralny bank państwa. Zadania NBP, organy, struktura organizacyjna. NBP jako bank banków. Struktura systemu bankowego. Czynności bankowe. Kredyt a pożyczka. Zdolność kredytowa. Europejski System Banków Centralnych.

Wykład:

System finansowy państwa. Ogniwa systemu finansowego. Instrumenty finansowe.

Finanse publiczne – pojęcie i funkcje. Sektor finansów publicznych. Jednostki sektora finansów publicznych.

Państwowy dług publiczny. Procedury ostrożnościowe i sankcyjne. Reforma finansów publicznych.

System budżetowy w państwie. Źródła prawa budżetowego. Pojęcie i charakter prawny budżetu.

Ustawa i uchwała budżetowa. Prowizorium budżetowe. Struktura organizacyjna i ekonomiczna budżetu.

Zasady budżetowe. Zgodność planów finansowych z planami rzeczowymi. Przejrzystość i jawność budżetu. Zasada roczności budżetu. Powszechność (zupełność) budżetu. Formy organizacyjno-prawne sektora finansów publicznych. Sposoby powiązania z budżetem (budżetowanie brutto i netto). Równowaga budżetowa. Źródła finansowania niedoboru budżetowego.

Procedura budżetowa – pojęcie i etapy. Konstrukcyjne podstawy tworzenia budżetu. Przygotowanie projektu budżetu. Uchwalenie budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Wykonanie ustawy (uchwały) budżetowej. Zasady gromadzenia dochodów i dokonywania wydatków. Przenoszenie i blokowanie wydatków budżetowych. Rezerwy budżetowe. Absolutorium budżetowe.

Kontrola finansowa i audyt wewnętrzny. Dyscyplina finansów publicznych. Zakres podmiotowy i przedmiotowy. Zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komisje orzekające w sprawach o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych. Sankcje za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Prawo finansowe w UE. Dochody i wydatki budżetu UE. Podstawy prawne wieloletniego planowania finansowego. Budżet zasady budżetowe i procedura budżetowa. Fundusze UE, klasyfikacja i cele.

System podatkowy państwa i samorządu terytorialnego – zasady tworzenia, elementy składowe. Organy podatkowe i ich właściwość. Pojęcie podatku jako daniny publicznej. Konstrukcja podatku.

Klasyfikacja podatków. Zasady podatkowe. Postawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych. Elementy postępowania podatkowego – zasady i przebieg. Decyzja podatkowa.

System finansowy podmiotów gospodarczych. Zasady ewidencjonowania operacji gospodarczych. Majątek przedsiębiorstwa. Źródła finasowania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wynik finansowy przedsiębiorstwa. Sprawozdanie finansowe. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.

System bankowo-kredytowy. NBP jako centralny bank państwa. Zadania NBP. Organy NBP. NBP jako bank banków. Europejski System Banków Centralnych. Struktura polskiego systemu bankowego: banki państwowe, spółdzielcze, spółki akcyjne.

Czynności bankowe sensu stricto i sensu largo. Nadzór nad rynkiem finansowym. Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Ćwiczenia:

Podstawowe pojęcia finansów publicznych (definicja finansów publicznych, finanse publiczne a finanse prywatne, zadania publiczne, funkcje finansów publicznych).Sektor finansów publicznych; zasady finansów publicznych; budżetowanie brutto, budżetowanie netto.

Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych; jednostka budżetowa, samorządowy zakład budżetowy, agencja wykonawcza, instytucja gospodarki budżetowej, państwowy fundusz celowy.

Dług publiczny i deficyt budżetowy. Pojęcie i geneza budżetu; charakter prawny budżetu państwa. Źródła prawa budżetowego; zasady budżetowe. Problem debudżetyzacji; klasyfikacja budżetowa.

Etapy procedury budżetowej. Struktura dochodów i wydatków budżetu państwa oraz przychodów i rozchodów.

Planowanie i uchwalanie budżetu państwa. Wykonywanie budżetu państwa (m.in. zmiany w budżecie – rezerwy, przeniesienie i blokowanie wydatków budżetowych). Kontrola i sprawozdawczość budżetowa.

Finanse jednostek samorządu terytorialnego; samorządowe formy organizacyjno-prawne gospodarki budżetowej. Dochody jednostek samorządu terytorialnego; dochody własne, subwencja ogólna i dotacje.

Pojęcie podatku; źródła prawa podatkowego. Elementy konstrukcji podatku; systematyka podatków.

Zasady podatkowe. Organy podatkowe. Pojęcie obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego; powstanie i wygaśnięcie zobowiązania podatkowego.

Efektywne wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, nieefektywne wygaśnięcie zobowiązania podatkowego. Odpowiedzialność majątkowa za zobowiązanie podatkowe. Odpowiedzialność podatnika, płatnika i inkasenta; odpowiedzialność osób trzecich.

Podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatek dochodowy od osób prawnych.

Zryczałtowane formy opodatkowani osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz osób prawnych.

Podatek od towarów i usług. Podatek akcyzowy. Podatek od gier.

Podatek od spadków i darowizn. Podatek od czynności cywilnoprawnych. Opłata skarbowa.

Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny i leśny.

Repetytorium.

Literatura podstawowa

Prawo finansowe. Wybrane zagadnienia, red. A. Hanusz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2019.

Finanse publiczne i prawo finansowe, red. R. Mastalski, E. Fojcik-Mastalska, Warszawa 2014.

Mastalski R., Prawo podatkowe, Wydawnictwo CH Beck, Warszawa 2021.

Literatura uzupełniająca

Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, red. E. Ruśkowski, J.M. Salachna,Gdańsk 2014.

Kosikowski C., Prawo finansowe w Unii Europejskiej, Bydgoszcz-Warszawa 2008.

Akty prawne według aktualnego wykazu

Student:

Posiada znajomość podstawowej terminologii z zakresu prawa finansowego

Zna źródła prawa finansowego krajowego i unijnego

Zna strukturę administracji finansowej i skarbowej w Polsce

Potrafi wskazać zasady działania jednostek sektora finansów publicznych

Ma podstawową wiedzę o finansach publicznych i stosunkach prawnych prawa finansowego oraz ekonomicznych uwarunkowaniach funkcjonowania sektora publicznego.

Samodzielnie wyszukuje, ocenia, selekcjonuje, gromadzi i wykorzystuje informacje z zakresu prawa finansowego

Potrafi krytycznie analizować i interpretować źródła prawa, stosując odpowiednie metody badawcze

Prezentuje posiadaną wiedzę w formie ustnej i pisemnej, formułując samodzielnie opinie i wnioski na temat kluczowych zagadnień z zakresu nauk administracyjnych i prawnych (prawa finansowego)

Potrafi posługiwać się wiedzą teoretyczną w praktyce

Rozwiązuje konkretne problemy z zakresu prawa finansowego oraz proponuje odpowiednie rozwiązania w danym zakresie

Jest zdolny do współdziałania i pracy w grupie, posiada umiejętność pracy zespołowej

Organizuje swoją pracę w sposób prawidłowy

Jest zdolny do etycznego rozwiązywania dylematów związanych z wykonywaniem zadań przez administrację publiczną, gotowy do podejmowania działań na rzecz interesu publicznego w ramach wykonywanej pracy zawodowej.

Jest świadomym uczestnikiem życia publicznego tak na płaszczyźnie europejskiej, krajowej, jak i lokalnej

Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie oraz konieczność ustawicznego, samodzielnego i krytycznego uzupełniania wiedzy

Egzamin: forma ustna lub pisemna do uzgodnienia z prowadzącym i studentami.

Zaliczenie zajęć: forma ustna lub pisemna do uzgodnienia z prowadzącym i studentami.

-