Instytucje i źródła prawa Unii Europejskiej

Założeniem wykładów z przedmiotu: „Instytucje i źródła prawa Unii Europejskiej” jest przekazanie studentom podstawowej wiedzy na temat instytucji, organów oraz źródeł prawa Unii Europejskiej, ze szczególnym zwróceniem uwagi: charakter prawny UE, aksjologię UE, podstawy prawne działania, skład, funkcje i tryb działania instytucji i organów UE.

Wykład

wprowadzenie do tematyki integracji europejskiej. Pojęcie prawa europejskiego (sensu largo i sensu stricto) koncepcje integracji, integracja wobec suwerenności (postawy prawne członkostwa RP w UE), stowarzyszenie z UE

Kryteria członkostwa w UE oraz procedury nabycia, zrzeczenia i zawieszenia członkostwa. Możliwość wykluczenia z UE

Obywatelstwo Unii – podstawy prawne, charakter, uprawnienia z nim związane. System językowy UE

Cechy prawa ponadnarodowego. Zakres obowiązywania prawa unijnego (zakres czasowy; terytorialny; podmiotowy). Cele i wartości (aksjologia UE)

Zasady UE (ustrojowe, tworzenia i stosowania prawa, zasady ogólne) – w szczególności zasady: przyznania, pomocniczości (subsydiarności), proporcjonalności, równowagi instytucjonalnej, autonomii

Instytucje (organy) UE – cz. I: Rada, Rada Europejska

Instytucje (organy) UE – cz. II: Parlament, Komisja

Instytucje (organy) UE – cz. III: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Relacja sądów krajowych i TSUE (pytania prawne, orzeczenia prejudycjalne, zasada jednolitości)

System źródeł prawa UE (aquis de l’Union), prawo pierwotne, pochodne, umowy międzynarodowe, orzecznictwo TSUE

Hierarchia źródeł prawa UE (system a porządek prawny). Akty prawodawcze, delegowane i wykonawcze

Zasady: dualizmu, pierwszeństwa, bezpośredniego obowiązywania, stosowania i skuteczności

Multicentryczność współczesnych systemów prawa

Podział kompetencji między UE a jej państwa członkowskie. Rynek wspólny i rynek wewnętrzny – pojęcie i ewolucja. Podstawowe swobody unijne - przepływu towarów; przepływu osób i pracowników; przepływu usług i przedsiębiorczości

Powtórka materiału

Ćwiczenia - tematyka

Zajęcia organizacyjne oraz wprowadzenie do tematyki integracji europejskiej.

Geneza i szczegółowy rozwój integracji europejskiej (RE i UE), etapy integracji państw członkowskich i etapy rozszerzania Unii

Członkostwo w UE. Podstawy konstytucyjne członkostwa Polski w UE – praca z tekstem (traktaty, Konstytucja RP)

Obywatelstwo Unii - praca z tekstem. System językowy UE

Cele i wartości (aksjologia UE) - praca z tekstem (preambuły do traktatów)

Zasady UE (ustrojowe, tworzenia i stosowania prawa, zasady ogólne) - praca z tekstem traktatów

Instytucje (organy) UE – cz. I: Rada, Rada Europejska - praca z tekstem traktatów (możliwe referaty studentów)

Instytucje (organy) UE – cz. II: Parlament, Komisja - praca z tekstem traktatów (możliwe referaty studentów)

Instytucje (organy) UE – cz. III: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - praca z tekstem traktatów (możliwe referaty studentów)

System i hierarchia źródeł prawa UE oraz orzecznictwo TSUE (aquis de l’Union) - praca z tekstem traktatów oraz z przykładowymi orzeczeniami TSUE

Prawo pierwotne UE. Prawo wtórne (akty prawodawcze, delegowane i wykonawcze). Wybrane przykłady aktów prawa wtórnego. Źródła poznania (fontes Iris cognoscendi) praw unijnego

Zasady: dualizmu, pierwszeństwa, bezpośredniego obowiązywania, stosowania i skuteczności - praca z tekstem traktatów (możliwe referaty studentów)

Multicentryczność współczesnych systemów prawa – UE a Rada Europy – porównanie

Podział kompetencji między UE a jej państwa członkowskie - praca z tekstem traktatów

Literatura podstawowa

Adam Łazowski, Anna Zawidzka-Łojek, Instytucje i porządek prawny Unii Europejskiej, EuroPrawo, Warszawa 2015

Jan Barcz, Maciej Górka, System instytucjonalny Unii Europejskiej, EuroPrawo, Warszawa 2009

Literatura uzupełniająca

Jacek Barcik, Aleksandra Wentkowska, Prawo Unii Europejskiej, CH Beck, Warszawa 2014

Maria Kenig-Witkowska, Adam Łazowski, Rudolf Ostrihansky, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, CH Beck, Warszawa 2017

Efekty uczenia się w zakresie wiedzy

słuchacz

definiuje podstawowe pojęcia dotyczące integracji europejskiej i wykazuje znajomość podstawowej terminologii fachowej z zakresu prawa unijnego

zna system źródeł prawa i hierarchię źródeł prawa UE, rozumie relacje sądów krajowych i TSUE oparte na zasadzie pierwszeństwa stosowania prawa unijnego

identyfikuje akty prawa unijnego (z rozróżnieniem na prawotwórcze i pozostałe) oraz kompetencje instytucji UE

Efekty uczenia się w zakresie umiejętności

słuchacz:

samodzielnie poszukuje, interpretuje, ocenia, selekcjonuje, gromadzi i wykorzystuje informacje z różnych źródeł wiedzy, niezbędne do prawidłowego rozumienia zagadnień dotyczących integracji europejskiej i prawa unijnego

analizuje i interpretuje wybrane fragmenty aktów prawnych i orzecznictwa europejskiego i powiązanego z nim orzecznictwa krajowego

jest w stanie formułować samodzielne opinie i wnioski w odniesieniu do tematyki przedmiotu. Uzasadnia i argumentuje podejmowane wybory i decyzje

Efekty uczenia się w zakresie kompetencji społecznych i personalnych

słuchacz:

uświadamia sobie potrzebę dalszego uczenia się i konieczności poszerzania i uzupełniania wiedzy oraz pogłębiania swojej wiedzy w zakresie dynamiki integracji europejskiej

organizuje własną pracę w sposób prawidłowy, efektywnie planuje i zarządza czasem, potrafi ocenić efekty swych działań, w szczególności umie efektywnie wyszukiwać informacje/przepisy/orzeczenia z zakresu prawa unijnego

Wykład-egzamin; ćwiczenia – zaliczenie na ocenę. Forma pisemna albo ustna do uzgodnienia ze studentami na pierwszych zajęciach.

-