Partycypacja mieszkańców w samorządzie terytorialnym

Cele kształcenia

C 1 Przekazanie wiedzy w zakresie genezy i rozwoju prawa do udziału w kierowaniu sprawami publicznymi

C 2 Omówienie form partycypacji społecznej na szczeblu samorządowym

C 3 Zapoznanie z aktami prawnymi stanowiącymi podstawę dla instytucji urzeczywistniających prawo mieszkańców do udziału w kierowaniu sprawami publicznymi w samorządzie terytorialnym

Samorząd terytorialny- szczeble, organy, wspólnota samorządowa, zakres działania i zadania jednostek samorządowych

Istota i podstawy prawne prawa do udziału w kierowaniu sprawami publicznymi, Zasada demokratycznego państwa prawa

zasada republikańskiej formy rządów, zasada suwerenności

zasada wolności i praw człowieka, zasada reprezentacji politycznej

Pojęcie mieszkańca, obywatela, wyborcy, Udział w wyborach samorządowych.

Zasada subsydiarności – pomocniczości, zasada decentralizacji oraz dekoncentracji. Pojęcie partycypacji, rodzaje partycypacji społeczna (wspólnotowa), publiczna (obywatelska), partycypacja indywidualna, partycypacja wyborcza.

Korzyści płynące z partycypacji mieszkańców w sprawowaniu władzy

Jawność postępowań, transparentność, akceptacja działań władzy, wpływ na decyzje, szersze spektrum wiedzy, zapobieganie konfliktom

Referendum lokalne – gminne, powiatowe i wojewódzkie, zasady, tryb, udział mieszkańców, przedmiot referendum, inicjatywa referendalna, obowiązki inicjatora referendum, karty do głosowania, ważność referendum,

Referendum w sprawie odwołania organów gminy, inicjatorzy referendum, obowiązki, organy referendalne, kampania, postępowanie sądowe, finansowanie referendum, ważność referendum.

Konsultacje społeczne, podstawy prawne przeprowadzania konsultacji, uchwały JST, konsultacje z organizacjami pozarządowymi, pojęcie konsultacji, etapy procesu konsultacji, uczestnicy, miejsca, cel, przebieg. Formy konsultacji: spotkania otwarte, wniesienie uwag na piśmie, konferencje, warsztaty, panele dyskusyjne, grupy fokusowe, spacer poznawczy, zespoły robocze.

Konsultacje obowiązkowe, podstawy prawne, formy, procedura.

konsultacje planów zagospodarowania przestrzennego i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Zmiany nazwy urzędowej danej miejscowości. Ocena oddziaływania na środowisko. Konsultacje projektu strategii rozwoju - Zasady prowadzenia polityki rozwoju.

Budżet obywatelski, podstawy prawne, wysokość środków, cel i przeznaczenie środków, zadania budżetu, procedura, omówienie przypadków realizacji budżetu obywatelskiego. Fundusz sołecki, podstawa prawna, procedura, podmioty, środki, realizacja zadań.

Partycypacja mieszkańców w procesie stanowienia prawa na szczeblu samorządowym, inicjatywa obywatelska, przykładowa uchwała.

Współpraca JST z organizacjami pozarządowymi, podstawy współpracy- roczny i wieloletni program, zasady, formy, rady pożytku publicznego, centra organizacji pozarządowych, zlecanie zadań publicznych tryb, procedura.

Komisje, zespoły, rady jako forma partycypacji obywateli w samorządzie terytorialnym. Kontrola społeczna sprawowana przez mieszkańców. Prawo petycji. Zaskarżanie uchwał i zarządzeń organów jednostek samorządu terytorialnego do sądu administracyjnego.

Literatura podstawowa

1 Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Kraków 2016

2 M. Kalisiak-Mędelska, Partycypacja społeczna na poziomie lokalnym jako wymiar decentralizacji administracji publicznej w Polsce, Łódź 2015.

3 Partycypacja społeczna we współczesnym samorządzie terytorialnym, red. M. Gurdek, Sosnowiec 2016.

4 Wójcicka E., Konsultacje społeczne jako przejaw prawa do udziału w kierowaniu sprawami publicznymi w samorządzie terytorialnym, „Gubernaculum et Administratio” 2013, z. 1.

5 Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym, tekst jedn. Dz.U. 2016 poz. 400 ze zm.

6 Ustawa z dnia 5 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 994.

7 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 995

8 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 913

9 Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy, tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 1349.

10 Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, Dz.U. 2018, poz. 130.

Literatura uzupełniająca

1 Wójcicka E., Prawo petycji w Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2015

2 Europejska Karta Samorządu Terytorialnego sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r., Dz.U. 1994, nr 124, poz. 607.

3 Wierzbica A., Referendum i wybory oraz zarządzenia i uchwały jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2014

4 Rulka M., Wymóg frekwencyjny w referendum w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 7/8

Efekty kształcenia w zakresie wiedzy

Student:

EK-W 1 Wykazuje się znajomością genezy i rozwoju prawa do udziału w kierowaniu sprawami publicznymi

EK-W 2 Ma zasadniczą wiedzę o formach partycypacji społecznej w samorządzie terytorialnym

EK-W 3 Opisuje mechanizmy i procedury rządzące instytucjami urzeczywistniającymi prawo mieszkańców do udziału w kierowaniu sprawami publicznymi w samorządzie terytorialnym

Efekty kształcenia w zakresie umiejętności

Student:

EK-U 1 Korzysta z siatki pojęciowej prawa regulującego formy partycypacji społecznej i swobodnie porusza się po niej

EK-U 2 Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną w celu analizowania i rozwiązywania problemów związanych z mechanizmami partycypacji społecznej

EK-U 3 Uzasadnia decyzje podejmowane przez organy władzy publicznej w zakresie przeprowadzania referendum lokalnego, konsultacji społecznych i innych form partycypacji mieszkańców w sprawach samorządowej

Efekty kształcenia w zakresie kompetencji społecznych i personalnych Student:

EK-KS 1 Ma świadomość zakresu posiadanej przez siebie wiedzy i możliwości wykorzystania jej w celu wpływania na sprawy samorządowe

EK-KS 2 Ma świadomość roli obywateli we współczesnym państwie oraz nabywa poczucie odpowiedzialności za sprawy publiczne, zwłaszcza na szczeblu lokalnym

Zaliczenie na ocenę. Forma na podstawie prac pisemnych do uzgodnienia ze studentami na pierwszych zajęciach.